historia

Pazos, prazas e califatos

Non pasamos as vacacións nun pazo, mais comezamos, ás portas de un, esta 2ª xeira de Facemos historia. Volvemos cun episodio apegado á actualidade. O Pazo de Meirás, a súa xestión por parte da Fundación Francisco Franco, a súa explícita intención de facer apoloxía do franquismo, as continuas e ilegais limitacións de acceso a un …

Segue lendoPazos, prazas e califatos

#01.22. Martiño Lutero para dummies … e para ateos

Autograf,_Martin_Luther,_Nordisk_familjebok

Achegámonos a unha das figuras máis controvertidas do s. XVI, tanto en vida como despois de morto. Herexe para uns, apóstolo e profeta para outros, Martiño Lutero marca un antes e un despois na historia da igrexa, mais tamén da historia de Europa.
Cando un 1 de novembro de 1517, do cal se cumpren este ano o 500 aniversario, Martiño Lutero crava na porta da igrexa do palacio de Wittenberg as súas 95 teses non estaba a pensar en constituír unha nova igrexa cristiá nin posiblemente en rebelarse contra as autoridades relixiosas. A historiografía entende que Martiño Lutero estaba a expor as súas inquedanzas relixiosas e teolóxicas, onde o tema das indulxencias ocupaba un papel central.

Segue lendo#01.22. Martiño Lutero para dummies … e para ateos

#01.20. 1467: Galiza ceibe, poder popular. Os irmandiños

castelo_da_rocha_forte_torrec3b3n_e_muro_oeste

Un 25 de abril de 1467 producíase a toma e o derrubamento de Castelo Ramiro, en Ourense. Hai, exactamente, 550 anos, unha data redonda, mais que pasou inadvertida tanto para os medios de comunicacións como para a axenda institucional do noso país.
E por que é tan importante este acontecemento? Castelo Ramiro é a primeira das máis de 130 fortalezas medievais, castelos señoriais, que serán derrubados por un movemento popular coñecido coma os Irmandiños. Esta gran revolta, esta revolución irmandiña, gobernará Galiza durante dous anos, entre 1467 e 1469, alterando a estrutura social da Galiza medieval. Por primeira vez na historia de Galiza será o conxunto da poboación, autoorganizada na Xunta Xeral do Reino de Galiza, a que concentre todo o poder, executivo, lexislativo e xudicial.

Segue lendo#01.20. 1467: Galiza ceibe, poder popular. Os irmandiños

#01.18.A historia non é para fanboys: A Revolución Rusa

ManifestaciónAFavorDeLaRepúblicaPetrogrado1917--russiainrevolut00jone

100 anos. Xa pasou un século desde a revolución rusa. Falando así parece que só houbo unha, a de outubro de 1917, a bolxevique, a que deu paso ao primeiro estado comunista da historia. Mais a revolución rusa foi un longo proceso, que hai quen o estende case 100 anos, desde as revoltas de 1860 até a morte de Stalin en 1953, e quen prefire circunscribila aos primeiro cuarto de século, desde as revoltas universitarias de principios de século até a morte de Lenin en 1924. O que é certo é que durante este período van ter lugar, cando menos, tres revolucións: a de 1905, a de febreiro de 1917 e a xa citada de outubro dese ano.

Segue lendo#01.18.A historia non é para fanboys: A Revolución Rusa

#01.15. O suicidio de Europa. 1914. O inicio da Grande Guerra

 

Archduke_Franz_with_his_wife

O 28 de xuño de 1914 eran asasinados en Saraievo o arquiduque Francisco Fernando, herdeiro da coroa austrohúngara e a súa dona Sofía Chotek. Dise que as últimas palabras de Francisco Fernando foron: “Non pasa nada, non pasa nada”. Mais os acontecementos que se sucederon despois parece que non lle deron a razón, até o punto de que foi se ser cualificado coma “o asasinato que mudou a historia”, ou máis concretamente coma “o asasinato que iniciou a Primeira Guerra Mundial”. Mais foi este atentado o causante da Grande Guerra?

Segue lendo#01.15. O suicidio de Europa. 1914. O inicio da Grande Guerra

#01.11. Dr. Livingstone, supoño? A expansión colonial británica en África

henry_morton_stanley_meeting_david_livingstone_at_ujiji_in_wellcome_v0006855

No ano en que na vila da Coruña se lle daba o nome do militar e mariño vigués Casto Méndez Núñez aos xardíns situados no ensanche da vila, co que xa comezaban a lle gañar terreo ao mar, un xornalista galés, nacionalizado estadounidense, Henry Morton Stanley, adentrábase no interior de África na busca do Dr. David Livingstone, un famoso explorador británico do que non se sabía nada desde había máis de 4 anos. O desexado encontro aconteceu en novembro de 1871, e o seu relato coñecémolo a través do artigo publicado por Stanley no New York Herald, que foi quen o enviou até África, así como dos diarios de Livingstone.

Segue lendo#01.11. Dr. Livingstone, supoño? A expansión colonial británica en África

#01.06. A chegada dos Borbóns á península: absolutismo e centralización

fotografia-de-jose-antonio

A morte sen descendencia de Carlos II en novembro de 1700, supuxo a fin da rama española dos Austria, desencadeando un conflito armado a escala europea (e mesmo mundial) para determinar a súa sucesión á Coroa. Estamos a falar da Guerra de Sucesión, que se estendeu entre 1701  a 1714, cando as tropas borbónicas tomaron Barcelona o día 11 de setembro (aínda que nos manuais ou nalgunhas páxinas atopedes a fin da contenda no ano 1713, cando se asina polas potencias enfrontadas o Tratado de Utrecht). Na lembranza desta data ten lugar todos os anos a Diada (tamén chamda Diada de l’Onze de Setembre ou Diada Nacional de Catalunya), a festa oficial, nacional, de Cataluña. Un festa que nos últimos anos tomou unha especial repercusión ao ser aproveitada polo movemento independentista catalán para visibilizar o peso social das súas reclamacións por unha independencia de Cataluña do resto de España.

Segue lendo#01.06. A chegada dos Borbóns á península: absolutismo e centralización

#01.05. Yes, we can! Liberalismo e no nacemento dos Estados Unidos

boston_tea_party_currier_colored

Este próximo novembro, como catro anos, coincidindo sempre en ano bisesto, nos Estados Unidos teñen lugar as eleccións presidenciais. Xa van alá 228 anos desde que tiveron lugar os primeiros comicios dos que saiu elixido George Washington como primeiro presidente desta nación. Xa choveu moito, non? 

Segue lendo#01.05. Yes, we can! Liberalismo e no nacemento dos Estados Unidos

#01.04. A Ilustración: luces e sombras

emilie_chatelet_portrait_by_latour

Un 10 de setembro de 1749 falecía a escritoria e física francesa Émilie du Châtelet. De seguro que non ouvistes falar dela, mais é considerada a primeira gran científica e matemática francesa, unha das mulleres máis destacadas da Ilustración na Francia do s. XVIII.

No episodio anterior falabamos da Ilustración, ese movemento intelectual que tivo o seu auxe no s. XVIII e que xogou un papel central nas transformacións que vai vivir a sociedade nese século e na configuración da Idade contemporánea.

Se ouvistes o episodio anterior, ou se vos achegades a un artigo sobre a Ilustración, ou mesmo as entradas que sobre este movemento hai na wikipedia en galego, ou na moito máis extensa en castelán, pódevos asaltar unha pregunta: U-las mulleres?

Segue lendo#01.04. A Ilustración: luces e sombras

#01.02. As transformacións económicas no s. XVIII

marchands_desclaves_de_gorc3a9e-jacques_grasset_de_saint-sauveur_mg_8526

Aínda que pareza paradoxal, o século XVIII foi un século de crise, mais tamén de desenvolvemento económico. Porque como etimoloxicamente indica a palabra, a crise foi unha mudanza, un cambio dunha estrutura social, económica política e cultural, que xa non era capaz de dar resposta ás necesidades da poboación.

Segue lendo#01.02. As transformacións económicas no s. XVIII